'Sağlık Bakanına kim ne fısıldadı, kim ne öğütledi, ya da kendisinin hangi sebeple böyle bir adım attığı bilinmez; Bakanımız çıktı ve aniden "sağlıkçılara iki gün içinde bir müjdemiz olacak" deyiverdi. Böyle deyince haliyle hekimler üzerlerine pek alınmadı, öyle ya herkesin gözünde ultra lüks yaşam koşullarına sahip bir gruba kimse bir ekstra maddi düzenleme beklemiyordu ! Tabi bizim diğer sağlık çalışanları ekip arkadaşlarımız(!) Bu düzenlemenin aslan payını almayı bekliyorlardı. Sonrasında yaşananlar hepinizin malumu bakan bey çıkıp uzman hekimlere 5000, pratisyen hekimlere 2500 TL iyileştirme yapacağız dedi. Bizler zaten bu söylemi çok inandırıcı bulamdık ve diğer maddelere bir göz attık neyle karşılaşacağımızı bile bile. Ve evet sonunda aradığımızı elimizle koymuş gibi bulduk, sağ cepten sol cebe... Halihazırda döner sermaye dağıtılabilen yerlerde bir değişiklik yok dağıtılamayan yerlerde evet hekim arkadaşlarımız için iyi olabilirdi bu düzenleme.
Öncesini bilmezsek şimdiki durum ve sonraki ile ilgili yorum yapmak biraz zor olacak o yüzden kısa bir hatırlatmayla hafızamızı tazeleyelim...
Yıl 2020, nasıl olduysa pandemi her bir yere yayılmış uğramadığı sayılı ülkelerden biri olan ülkemize uğrama zamanı gelmişti. Muhtemelen Avrupa'nın içinde bulunduğu durum bizimkileri ürküttü; öyle ya çoğu hastanede suttan kaynaklı fiyatlardan dolayı döner sermaye dağıtılamıyor, madden zaten durumlar kötü, öte yandan her gün yeni bir saglikta şiddet olayı...
" Yahu biz bu adamlardan bu kadar şeyi bu çalışma koşulları, bu kadarcık maaş ve olmayan, dönmeyen döner sermaye ile nasıl isteyebiliriz?" diye düşünürlerken icraatlar peşpeşe geldi 😊 İzinler, istifalar, atamalar iptal tavandan "bütün sağlık çalışanlarına" ek ödeme diye bir açıklama yapıldı bakanlıktan en üst perdeden. Bu yapılırken bir genelgeyle falan da değil, direkt olarak bütün basının önünde yapıldı. Ki o dönem ülke pandemiyle yeni yeni tanıştığı için millet bakan beyin ağzının içine bakıyor, bakan bey bir konuşma yapacağı zaman TV' lerde son dakika olarak yayınlar kesilip salona bağlanılıyordu... İşte böyle bir dönemde bakan bey bütün Türkiye' nin gözü önünde böyle bir açıklama yapmış bulunuyordu. Ekip arkadaşlarımız hesaplamaya başladılar biz de sosyal medya gruplarından kendilerini takip ediyoruz tabi, neymiş efendim 1500-2000 lira kendileri için, 15-20 bin uzman hekim için??? Kıyasa bakar mısınız yani kıyas direkt olarak uzman doktorla😄 sonra mırın kırın etmeye başladılar, tabi bizim gördüklerimizi bakanlık da görüyor önce aile hekimlerinden başladı kıyıma ve bölmeye. Kıyım şu idi: mümkün mertebe hastanelere gitmeyin aile hekimlerinize başvurun deniliyordu. Ek ödemeye gelince kendilerine tavandan ödeme yoktu işte bu da bölme idi. Hekimleri bile kendi aralarında bölmeye başlamışlardı ki yarın öbür gün bir araya gelemesinler. Sonra tavandan döneri de pandemi hastaneleri ve diğer hastaneler diye böldüler böyle olunca aile hekimlerinden sonra büyük bir kısım daha saf dışı kalmış oluyordu.
Bitmedi, bu pandemi hastanelerinde de covid19 ile uğraşanlar ve uğraşmayanlar diye bir daha böldü hekimleri, tavandan ekarte edilen her grup sesini edemeyecek hale getirilerek ayrıştırılıyordu çünkü bakanlık çok sistematik çalışıyordu. Biz hekimler olarak bunların hepsini yaşadık hepiniz hatırlarsınız, ilk 3 aylık dönemde böyle bir ayrım yardımcı sağlık personeli için uygulanmadı; hastanelerdeki bütün hekim dışı sağlık personeli tavandan yararlandırıldı. Bu bir ayıptı ama hekimlerin doğasında yok para için eylem yapmak, siz o paragöz diyenlere bakmayın bizim hekimler bu şartlarda bile hala devlet hastanesinde ameliyat yapıyorsa ve bunu milyonluk tazminatların riskini alarak yapıyorsa bu iş maddiyat için yapılıyor olamaz. Çünkü mevcut performans sisteminde en kral cerrahinin( Amerika'da 100 bin dolardan aşağı olamayacağınız bir ameliyat düşünün) en iyi şartlarda(ülkemizde en iyi döner sermayenin dağıtıldığı hastanelerde) hekime performans getirisi 300-350 TL’yi geçmez, o ameliyat da 7-8 saatten aşağı sürmez dahası ameliyatı yapan cerrah o hasta hastaneden sağ salim çıkmadan rahat uyku çekmez... Dolayısıyla kimse 50 liralık ameliyat için birkaç milyonluk tazminatı göze alamaz, demek ki ameliyat öncesi alınan aydınlatılmış onam formu aslında yanlış taraftan alınıyor, ve bu doktorlar kesinlikle ama kesinlikle bu işi para için yapmıyor... Şöyle düşünün; musluğunuz bozuldu tesisatçı cagirdiniz, "ne kadara yaparsın?" dediniz, "200 lira" dedi, "tamam ben bunu öderim ama bir şartla bu musluk olur da daha kötü hale gelirse ben senden 1 milyon isterim." dediğinizi. Dahası yasaların arkanızda olduğunu tesisatçının bildiğini düşünün... İşte bu kadar büyük bir maddi riski sadece paragöz(!) dedikleri hekimler alıyor bu ülkede...
Öncesi ve durum özetinden sonra gelelim yakın geçmişe son toplu sözleşmede yardımcı sağlık personelinin sabitine %20 zam geldi. Gözden kaçan bir diğer husus katsayıları da 0.4 ten 0.5 e yükseltildi bu da sabit dışı ek ödemede %25’lik artış demek. Bakanlık bunu görmüş olacak ki(tamamen iyi niyetle söylüyorum bu kısmı) doktorun bari sabitini arttıralım zaten ek ödeme alamayacak artık dedi ve düğmeye bastı. Bunu yaparken mevcutta %46' ların konuşulduğu ama hemen her yerde il sağlık müdürlüklerinin baskısıyla daha aşağısının uygulandığı dağıtılabilir oranın da bundan böyle en fazla %30 olacağını maddeler arasına eklemiş. Şimdi bu düzenlemeyle nelerin geleceğini daha net görebiliyoruz:
1- Döner sermaye dağıtılan hastanelerde hekimler açısından pek bir değişiklik yok.
2- Döner sermaye dağıtılamayan hastanelerde hekimler için ufak bir iyileştirme yapılıyor ve bu insanidir zira emsal hekimler başka hastanelerde bu geliri zaten alıyorlardı.
3- Yardımcı sağlık personeli %20 sabit zammını alacak ama ek ödeme tarihe karışacağı için 0.4 katsayılarının 0.5 olmasının bir kıymeti kalmayacak.
Düzenleme bu haliyle geçseydi bu şekilde olacaktı ama ekip arkadaşlarımızın(!) son bir sözü vardı her zamanki gibi...
Yardımcı sağlık personelinin sosyal medya üzerinden örgütlenmesi, sendikalarının da grev kararı almasıyla bu düzenleme geri çekildi tekrar farklı bir şekilde görüşülmek üzere??? Bu arada doktor figürlerini yaktılar meydanlarda bu ekip arkadaşlarımız (!) Bunu da bir yere yazın bence, sosyal medya yorumlarına bakmayın bakarsanız hekimlik yapasınız kalmaz bu ülkede, haber sitelerini karıştırmayın mideniz bulanır verilecek gibi görünen zammın, EQ’su fena değil ama IQ’su 75-80 gibi davranan yöneticilerin güdümündeki basın sitelerinde yazılan haberler ve akla zarar kıyasları...
Bundan sonra ne olacak derseniz, artık konuya hakimsiniz bence hekimlere bir iyileştirme yapılacaktı ama yaptırmadılar, hak için eylem yapılır da hak edenin azıcık hakkının verilmesine engel olmak için yapılanı ilk kez gördük. Yani bu eylem aslında Bakanlıklara karşı değil hekimlere karşıydı. Bu saatten sonra hekimin lehinde bir karar çıkmaz bu düzenlemeden, hatta yardımcı sağlık personeli bu düzenlemeyi geri çektirebildiyse, hekimden fazla bir kazanımla yeni bir düzenleme de yaptırabilecek kudrette demektir. Onu düzenleme yapılınca yine konuşuruz ama Ocak 2022 deki mevcut hali konuşalım( mevcut haliyle)
Yukarıdaki maddeler aynı sırayla:
1- Döner sermaye dağıtılan hastanelerde hekimlerin alacağı miktar azalacak( ysp katsayısı ve sabit ek ödemelerine yapılan zamdan dolayı) hatta bu hastanelerin bir kısmı döner sermaye dağıtamayacak (yspnin sabit zammından dolayı)
2- Döner sermaye dağıtamayan hastanelerde hekimler döner sermayeyi yine alamayacak ama ysp sabitine %20 garanti zammını alacak
3- Yardımcı sağlık personeli %20 sabit zammını alacak. 1. Maddedeki hekimler artık kendileri için değil ekip arkadaşları (!) için çalışmış olacak çünkü ysp nin sabit zammı dağıtılabilir miktarı düşürecek, yetmezmiş gibi katsayıda ki artıştan ötürü dağıtılabilir bir miktar kalsa bile bu, hekimlere değil yardımcı sağlık personeline yarayacak...
Sözün özü; hekim arkadaşlarım bence bu düzenlemenin adı bile millette turnusol kağıdı etkisi yarattı. Dost düşman apaçık bir şekilde belli etti kendini.
Sorum şu: Sağ cebinizden alıp sol cebinize koyulacak zammı (!) hazmedemeyenler için, yeni yılda çalışmaya hazır mısınız? Yapmakla mükellef olduklarınızın dışına çıkıp, inisiyatif alıp kendinizi yıpratmaya devam edecek misiniz? En önemlisi de bütün bunlara değer mi? Örgütlenme ve hakkınız için topyekûn bir eylem yapma vaktiniz gelmedi mi?
Op Dr Hakan Özkan'